Prvo nacionalno testiranje učenika trećih razreda osnovnih škola - Devojčice bolji đaci od dečaka

Istraživanje pokazalo nesklad između ocena i znanja: učenici koji imaju dvojku iz matematike na testu su osvajali od 100 do 500 bodova


Učenici trećih razreda osnovnih škola iz Moravskog, Beogradskog u Nišavskog okruga uspešniji su od ostalih u poznavanju matematike i srpskog jezika i književnosti. Njihovo znanje je više od našeg nacionalnog proseka, pokazalo je Nacionalno testiranje učenika trećeg razreda osnovne škole koje je obavio Zavod za vrednovanje kvaliteta obrazovanja i vaspitanja u saradnji s Ministarstvom prosvete i sporta, a uz podršku Svetske banke. Ovo istraživanje je obavljeno u maju 2004. godine, na uzorku od 5.275 đaka iz 122 škole u 25 okruga, čulo se juče u Zavodu za vrednovanje kvaliteta obrazovanja.

Utvrđeno je da natprosečno kvalitetne časove iz matematike održavaju predavači iz Nišavskog i Moravskog okruga, a nastava srpskog jezika na najvišem je nivou u Južnobanatskom, Sremskom i, opet, Moravskom okrugu. Stručnjaci iz Zavoda su istakli da se Nišavski okrug može pohvaliti visokim kvalitetom nastave, učenicima punim znanja i izjednačenim znanjem đaka različitog socijalnog stanja.

Utvrđeno je da znanje učenika, između ostalog, zavisi od materijalnog stanja njihovih roditelja. Tako u Borskom i Pčinjskom okrugu deca iz siromašnijih porodica u poznavanju matematike zaostaju za drugima za čitavu školsku godinu.

Ispitivana je razlika između dečaka i devojčica u poznavanju gradiva iz matematike i srpskog jezika. Jedino u Raškom okrugu su mlade dame ostvarile bolje rezultate na testovima iz matematike, dok su iz srpskog jezika bile bolje u čak dvanaest okruga.

Učenici iz gradskih škola u Južnobačkom regionu znaju mnogo bolje matematiku od njihovih vršnjaka na selu, a 90 odsto đaka romske nacionalnosti ni posle tri godine školovanja nema ni minimalna znanja iz ovog predmeta. Još više malih Roma, njih 95 odsto, nema predstavu o osnovnim pojmovima iz srpskog jezika i književnosti. U trećem razredu osnovne škole za ostalima zaostaju čak dve i po godine.

Deca izbeglica i raseljenih lica ne razlikuju se od drugih po uspehu iz matematike, dok su deca raseljenih lica pokazala slabije poznavanje srpskog jezika (verovatno zbog specifičnog dijalekta na Kosovu i Metohiji). Pored toga, znanje učenika mađarske nacionalnosti je nešto niže u odnosu na nacionalni prosek, ali je u skladu s rezultatima ostalih đaka u okrugu.

Ovo istraživanje je pokazalo da kvalitet nastave bolji u odeljenjima čije su prostorije dobro opremljene, u kojima nastavnici podučavaju decu kroz igru, kada predavači pohađaju seminare za stručno usavršavanje…

Takođe, zaključeno je da postoje velike razlike između ocena i znanja učenika. Neki školarci koji imaju dvojku iz matematike na testu su osvojili više od 500 poena, što je nacionalni prosek, dok su drugi imali tek oko 100 bodova.

Ovaj podatak je naročito značajan, jer prosečna ocena učenika može da bude presudna prilikom upisa u srednju školu. Rezultati su upućeni i direktorima škola u kojima je održano istraživanje, a trebalo bi da pomognu prilikom uvođenja standarda obrazovnih postignuća u školsku praksu.

J. Kisin

---

Najviše znaju đaci Moravičkog, Beogradskog i Nišavskog okruga, a najmanje đaci Pčinjskog, Kolubarskog i Srednjobanatskog okruga. Učenici gradskih škola znaju više od onih u seoskim, devojčice znaju više nego dečaci, a velike su razlike u znanju među učenicima viših i nižih socijalnih slojeva - pokazalo je prvo Nacionalno testiranje učenika trećeg razreda osnovnih škola u Srbiji.

Nacionalnim testiranjem, koje je u maju prošle godine sproveo Zavod za vrednovanje kvaliteta obrazovanja i vaspitanja u saradnji sa Ministarstvom prosvete, obuhvaćeno je 5.200 trećaka iz 122 osnovne škole svih okruga Srbije. U svakom okrugu metodom slučajnog uzorka odabrana su odeljenja u dve seoske i dve gradske škole, a đaci su radili dva testa - iz srpskog i matematike. Cilj testiranja bio je da se ispita koja su znanja i veštine učenici stekli u prva tri razreda osnovne škole, kakav je kvalitet nastave u srpskim školama i na koji se način može podići prosek znanja učenika.

Najviše znanja iz srpskog i matematike imaju đaci Moravičkog, Beogradskog i Nišavskog okruga (osvojili više od 520 poena), a najmanje đaci Severnobanatskog, Srednjobanatskog, Borskog, Kolubarskog i Pčinjskog okruga, pokazalo je testiranje. Kvalitet nastave iz matematike najbolji je u školama Nišavskog i Moravičkog okruga, dok je u Severnobanatskom, Srednjobanatskom, Kolubarskom i Pčinjskom nastava znatno ispod proseka. Isto je i sa srpskim jezikom, osim što su po kvalitetu nastave najbolje škole Južnobanatskog okruga, gde su đaci u proseku osvojili po 516 poena na testu. Interesantno je da je za pokazano znanje đaka beogradskih škola na testu najzaslužnija dobra pripremljenost pred školu, a da je kvalitet nastave u stvari prosečan.

Nastava je, prema istraživanju Zavoda, u nekim školama bolja zato što su nastavnici pohađali seminare za stručno usavršavanje, imali više iskustva, verovali da će deca nastaviti školovanje nakon osnovnog obrazovanja, nisu se mnogo oslanjali na trud i podršku roditelja i davali deci kompleksnije zadatke za domaći. Bolje rezultate ostvarivala su odeljenja u kojima su deca više motivisana za rad, gde je dobra disciplina, deca čiji se roditelji interesuju za njihov uspeh u školi i u školama koje su bolje opremljene. Ispostavilo se da su bolje rezultate iz srpskog jezika postizala deca koja su učila kroz igru, glumu, odnosno neformalne, savremene oblike nastave.

- Utvrdili smo da postoje velike razlike u znanju učenika viših i nižih socijalnih slojeva. Iz matematike ta razlika dostiže 160 poena, a iz srpskog čak 200 poena. Najmanje su razlike u Zlatiborskom i Nišavskom, a najveće u Borskom, Pčinjskom, Srednjobanatskom i Kolubarskom okrugu. To pokazuje da ne uspeva svaka škola da omogući učenicima isti nivo znanja, bez obzira na njihovo socijalno poreklo. Zato treba pomoći učenicima, naročito onim siromašnijim - rekao je na jučerašnjoj konferenciji za novinare Aleksandar Baucal.

Učenici gradskih škola znaju više iz srpskog i matematike nego učenici seoskih škola. Ta razlika je najizraženija u Južnobanatskom okrugu, pokazalo je testiranje. Postoje i razlike između polova. Devojčice su ostvarile bolje rezultate na testovima iz oba predmeta. Velike su i razlike u školskim ocenama i onome što đaci zaista znaju. Zato se dosta razlikuju ocene testiranih đaka i broj bodova koje su osvojili na testu. Tako se dešavalo da oni koji imaju dvojku ili trojku iz srpskog i matematike skupe više poena od onih koji imaju peticu.

- S jedne strane, to je prirodno, jer nemaju svi nastavnici iste kriterijume ocenjivanja, a i učenici se često ocenjuju u skladu sa odeljenskim prosekom znanja. S druge strane, to otežava situaciju učenicima koji idu u „bolje“ škole jer će, zbog velikog znanja drugih učenika, oni sa prosečnim znanjem dobiti dvojku iako znaju za više. A to će im otežati i upis u srednju školu - objašnjava Baucal.

Rezultati ovog testiranja su solidni, ocenjeno je juče. Direktor svake škole koja je učestvovala na testiranju dobiće rezultate testa kako bi mogao da vidi koliko je znanje njegovih učenika, koje su im slabe tačke i koja su postignuća čitavog okruga kako bi mogao da preduzme mere koje bi povećale kvalitet nastave i ocenjivanja. Rezultati testa najviše trebalo bi da pomognu Ministarstvu prosvete u kreiranju reforme obrazovanja - rekao je Baucal.

- Nažalost, na osnovu ovih podataka, mi ne možemo da vidimo gde smo u odnosu na svet jer je u pitanju nacionalno testiranje i traganje i upoređivanje sa nacionalnim prosekom. Probaćemo da napravimo vezu sa drugim zemljama, ali ono što sada možemo da uradimo je da postavimo cilj, odnosno standarde zahvaljujući kojima ćemo tačno znati šta se to od naših đaka očekuje da znaju i da sa tim upoređujemo rezultate ovih nacionalnih testova. Postavljanje ciljeva biće zadatak Ministarstva prosvete - rekao je Baucal i najavio još jedno testiranje za sledeću godinu, zahvaljujući kome ćemo videti rezultate reforme.

Jovana Subotić

---